در سال های گذشته تحریم های اقتصادی علیه ایران حوزه تولید و صادرات کشور را بیش از هر زمان دیگر در تنگنا گذاشت. اقتصاد ایران بیشتر از گذشته تک محصولی و وابسته به نفت خام و خام فروشی شد. از سوی دیگر تحریم های مالی و بانکی و تحریم سوییفت، نقل و انتقالات وجوه معاملات را با مشکل جدی مواجه کرد. هرچند برداشته شدن تحریم ها تاثیر روانی مثبت بسیار بزرگی روی اقتصاد گذاشت اما نتایج عملی آن تا کنون دیده نشده و هنوز چوب لای چرخ تولید وجود دارد. صادرکنندگان مطرح کشور از عمده مشکلات خود در پساتحریم می گویند.

شاهرخ ظهیری مدیر و موسس صنایع غذایی مهرام و از صادرکنندگان مطرح مواد غذایی کشور عمده ترین مشکل صادرات را مسائل بانکی دانست و گفت: مشکل بزرگ صادرکننده قبل از تحریم مسئله بانکی بود و در حال حاضر هم مسأله اصلی ما چالش های نظام بانکی و نقل و انتقال بین المللی پول است. به گفته وی هنوز صادرکننده ما نمی تواند LC در بانکهای خارجی باز کند و دست تاجر برای داد و ستد بسته است. به گفته وی از حرف تا عمل زمان زیادی صرف می شود که صادرات نمی تواند معطل آن بماند، چراکه بازار در این زمان سوخته و از دست تجار ایرانی بیرون کشیده می شود.

ظهیری در ادامه گفت: تورم و قیمت تمام شده کالای تولیدی قدرت رقابت را از ما می گیرد. تنها کالاهایی از کشور می توانند به حضور در بازارهای جهانی ادامه دهند که جاافتاده باشند و مشتری خارجی قیمت بالای آنها را بخاطر کیفیتشان نادیده بگیرد. وی افزود: از طرفی بستر سازی برای اقتصاد از وظایف دولت است مثلا در بخش حمل و نقل می بینیم که بعد از برجام دولت قرارداد خرید تعداد زیادی هواپیما را امضا کرد، اما هنوز عملا اتفاقی در این زمینه نیفتاده است. به گفته وی صادرات ما شدیدا در مبحث حمل ونقل ضعیف است و بسترهای لازم برای اتصال به حمل و نقل هوایی فراهم نیست و از منظر لجستیکی با مشکلات زیادی روبرو هستیم به عنوان مثال در بحث صادرات مواد غذایی فسادپذیر با چالش های زیادی روبرو هستیم که این چالش ها نیازمند بازبینی هستند و باید این زیرساخت ها فراهم شوند.

وی بهره های بانکی را برای صادرکننده در کشور بالا ارزیابی کرد و گفت: صنایع داخلی نیازمند حمایت دولت هستند و ما به زودی باید وارد سازمان تجارت جهانی شویم، اما مسلما آمادگی کیفی و کمی رقابت را با محصولات جهانی نداریم و چه بسا در جریان این ادغام جهانی حذف شویم. ظهیری دخالت دولت در قیمت گذاری مواد اولیه را مضر دانست و گفت دولت باید دست از قیمت گذاری دستوری بردارد و بگذارد تولید و صادرات راه خودش را پیدا کند.

مدیرعامل شرکت کاوه کشاورز تولیدکننده لوله و پروفیل نیز در خصوص تغییرات وضعیت صادرات و تولید قبل و بعد از برجام گفت: هیچ تغییری برای ما اتفاق نیفتاده و همچنان برای مبادلات بانکی و بین المللی خود مشکل داریم. به گفته وی چه انتظاری می شود از صادرات داشت وقتی ابزار داد و ستد پولی نداریم. در حال حاضر صادرات محدودمان را با استرس و ریسک بالا انجام می دهیم و این نگرانی همیشه وجود دارد که طرف خارجی پول ما را می دهد یا نه. وی افزود به عنوان نمونه به گرجستان صادرات داشته ایم که به دلیل مشکلات بانکی ۳۰ هزار دلار آن برنگشته است.

 مهندس ابوالفضل ناخدا افزود: در حال حاضر به 9 کشور دنیا از جمله عراق و تاجیکستان و پاکستان و گرجستان و ارمنستان و ... صادرات داریم، اما معاملاتمان را در وحشت عدم برگشت پول انجام می دهیم و هیچ تضمینی در این باره وجود ندارد. وی افزود: تعرفه واردات مواد اولیه صنایع پروفیل از 5 درصد به 35 درصد افزایش پیدا کرده  است؛ در واقع 500 درصد به آن اضافه کرده اند، درحالی که بهانه محدودیت واردات برای مواد اولیه تولید، اصولی نیست و منجر به افزایش قیمت کالای تولید شده و در نتیجه کاهش صادرات می شود.

ناخدا با گلایه از وزیر صنعت گفت: وزیر ما فقط وزیر صنایع سنگین است و برای شرکت های کوچک و زیردستی حمایتی نمی کند. به گفته وی حمایت وزارت صنعت و معدن و تجارت تنها شامل صنایع بزرگی چون خودروسازی و کارخانجات ذوب فلز می شود، درحالیکه در همه جای دنیا این صنایع کوچک هستند که زمینه های رشد اقتصادی را فراهم می کنند ولی در کضشور ما اهمیت زیادی به این قبیل صنایع داده نمی شود.

مهندس ناخدا به کاهش حجم صادرت خود بعنوان سند مشکلات صادراتی در کشور اشاره کرد و گفت: ما سال 92، 22 میلیون دلار و امسال 2 میلیون دلار صادرات داشته ایم، یعنی حدود 90 درصد کاهش صادرات در صنعت ما که وضعیت دردناکی است و بیشتر صنایع کوچک با آن دست به گریبانند.